Quai bị là bệnh viêm tuyến nước bọt mang tai do virus. Người bệnh có biểu hiện nghi ngờ mắc quai bị cần sớm thăm khám để được chẩn đoán chính xác tình trạng bệnh, điều trị kịp thời và hướng dẫn phòng biến chứng sớm.

Bệnh quai bị là gì?

Là bệnh viêm tuyến nước bọt mang tai do virus quai bị. Đây là một bệnh truyền nhiễm thường gặp vào mùa xuân, có thể gây dịch thông qua dịch tiết mũi họng hoặc/và nước bọt khi người bệnh nói chuyện, hắt hơi, giao tiếp..;

Biểu hiện bệnh

- Thường bị hai bên, 30% bị một bên;

- Sốt cao 38 - 39 độ C, ớn lạnh;

- Đau đầu, mệt mỏi;

- Chán ăn, khó nuốt;

- Đau nhức các khớp xương;

- Đau nhức, sưng nề vùng tuyến nước bọt mang tai.

Trên lý thuyết, có một số đặc điểm có thể giúp chúng ta gợi ý để phân biệt với viêm tuyến nước bọt mang tai do nhiễm khuẩn:

- Theo nghiên cứu, tỷ lệ mắc bệnh quai bị/bệnh lý viêm tuyến nước bọt mang tai là 24%.

- Trong khi viêm tuyến nước bọt mang tai do nhiễm khuẩn chỉ bị ở 1 bên của tuyến mang tai thì quai bị có thể biểu hiện ở cả 2 bên, lần lượt hay cùng lúc.

- Da vùng tuyến nước bọt mang tai tuy sưng nề nhưng không nóng đỏ và có tính đàn hồi.

- Quá trình thăm khám lỗ ống stenon nề đỏ nhưng không có mủ.

Xét nghiệm: Ở người mắc quai bị

- Xét nghiệm máu: bạch cầu bình thường hay giảm nhẹ, bạch cầu lympho tăng.

- Sinh hoá: Amylase máu và nước tiểu tăng cao.

- PCR tìm virus quai bị - ít thực hiện.

- Xét nghiệm kháng thể IgG/IgM (hiện đã có làm xét nghiệm tại phòng khám giúp chẩn đoán chính xác liệu người bệnh có mắc quai bị hay không).

Quai bị có thể gây các biến chứng gì?

Viêm tuyến nước bọt mang tai do virus quai bị có thể gây nên các biến chứng nguy hiểm nếu không sớm điều trị đúng cách: viêm buồng trứng (7%), viêm tinh hoàn (tỷ lệ 20 - 30%, có nguy cơ dẫn tới vô sinh ở nam giới) - chỉ xảy ra khi bị quai bị ở tuổi trên 18, nghe kém tiếp nhận không hồi phục, viêm cơ tim, viêm tuỵ cấp, viêm não - màng não…

Người bệnh có biểu hiện nghi ngờ mắc quai bị cần sớm thăm khám để được chẩn đoán chính xác tình trạng bệnh, điều trị kịp thời và hướng dẫn phòng biến chứng sớm.

Điều trị và phòng tránh mắc bệnh quai bị

Điều trị:

Không có biện pháp điều trị đặc hiệu cho bệnh, chúng ta điều trị triệu chứng và phòng biến chứng.

- Khi có dấu hiệu nghi ngờ bệnh, nên tới gặp các chuyên gia để được chẩn đoán đúng bệnh.

- Nghỉ ngơi, hạn chế đi lại.

- Cách ly bệnh nhân ít nhất 02 tuần.

- Sử dụng thuốc giảm đau, hạ sốt.

- Chườm ấm hoặc chườm lạnh làm dịu cơn đau và vị trí sưng nề.

- Uống nhiều nước.

- Ăn thức ăn lỏng, mềm và tránh sử dụng thực phẩm có vị chua.

- Chỉ sử dụng kháng sinh khi có bội nhiễm, đặc biệt không tự điều trị, không lạm dụng kháng sinh.

- Đối với nam giới: nên mặc quần lót trong chặt.

Phòng tránh:

- Tiêm vaccine đầy đủ giúp phòng bệnh hiệu quả.

- Ăn uống đủ chất dinh dưỡng, đủ nhóm thực phẩm.

- Tăng cường đề kháng, thể dục thể thao.

- Giữ vệ sinh môi trường sống.

- Thường xuyên rửa tay với xà phòng.

- Đeo khẩu trang khi đến nơi đông người, nơi có nguy cơ cao theo đúng quy định.

PGS.TS Phạm Thị Bích Đào